Je luistert niet

"Attention is the rarest and purest form of generosity.” 

• Simone Weil 

Je luistert niet. 

Mensen voelen zich vaak niet gehoord. Door een specifiek persoon, of personen, maar ook lijkt het wel of mensen zich niet gehoord voelen door een samenleving. Je luistert niet. Het is de titel van een boek dat Kate Murphy, een Amerikaanse journaliste,  schreef als antwoord op onze ‘niet-luister cultuur’ in het luidruchtige en hectische moderne leven, waarin nauwelijks ruimte is om te luisteren. Er is veel te veel afleiding, extern in de wereld om ons heen maar ook intern, in ons eigen hoofd. 

Volgens Kate luisteren we selectief, zelfs naar degenen van wie we het meest houden. Volgens haar zijn we bang geworden voor de standpunten van een ander, en ook voor stilte. Luisteren is makkelijk als het je wereldbeeld bevestigd, maar wordt moeilijk als het gaat om dingen die je niet wil horen. Het zorgt voor een groot probleem, want als we niet meer kunnen luisteren naar elkaar ontstaat eenzaamheid, en worden we minder tolerant. 

Luisteren, het lijkt zo simpel. We hebben immers oren, die gemaakt zijn om informatie tot ons te nemen en te horen. Toch blijkt in de praktijk dat luisteren een waardevol en zeldzaam goed is. Vaak besef je pas wat echt luisteren is, als je voor het eerst ervaart dat iemand echt naar je luistert. Of juist als het er even niet is, terwijl je je normaal wel gehoord voelt. 

Om echt te kunnen luisteren heb je meer nodig dan oren. Je moet je mond kunnen houden als de  ander praat, je hebt ruimte nodig in je hoofd om je eigen standpunten en gedachten even te parkeren en een open hart zou ook niet misstaan in een goed gesprek. Luisteren wordt daarmee een vaardigheid, iets dat je kunt oefenen. Telkens weer. 

Horen is maar een onderdeel. Het gaat over de inhoud, dat wat iemand zegt. Voor luisteren is ook aandacht nodig. En ruimte en tijd. Je mag even pas op de plaats maken, jouw mening en ideeën aan de kant. Je to-do’s ook. Die hebben we namelijk niet nodig als het gaat om luisteren. Het vergt discipline en zelfkennis. Zonder echt aanwezig te zijn bij de ander en jezelf lukt het namelijk niet. Er zijn namelijk diepere lagen, zoals emoties, gedachten en overtuigingen die verscholen liggen in de woorden die de inhoud vormen. 

Nou, dat is nogal wat :) 

Toch zouden we het eens kunnen proberen, samen, om te leren luisteren, want luisteren is ook een keuze. Zowel naar onze geliefden en naar de mensen die we ontmoeten op straat en alles daar tussenin. 

De volgende keer dat je luistert, probeer dan eens het volgende: voordat je iets wilt zeggen als reactie op wat de ander zegt, pauzeer dan even. Wat gebeurd er in je: Wil je de ander onderbreken om iets te vertellen over jouw dag of jouw ervaringen? Wil je vertellen wat de ander anders moet doen, door een oplossing aan te dragen of door te zeggen wat hij/zij moet veranderen? Of misschien wil je vertellen dat de ander het bij het verkeerde eind heeft?   

En voordat de woorden uit je mond stromen, maak je ‘m dicht. Neem een diepe ademhaling en laat je gedachten wegdrijven. Dan ontstaat ruimte, in jouw hoofd en in de interactie tussen jou en de verteller. 

Good luck, en als je jouw ervaringen wil delen, we horen ze graag!